Koroner arter hastalığı (KAH), kalbin kendini besleyen damarların daralması veya tıkanması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Kalp, tüm vücuda kan pompalayan hayati bir organdır. Günde ortalama 100 000 kez kasılarak yaklaşık 9 ton kanı vücuttaki tüm damarlarda dolaştırır. Bu işlevi yerine getirebilmesi için çok yüksek olan oksijen ve besin ihtiyacını karşılaması gerekir. Kalbin beslenmesini sağlayan damarlara “koroner arterler” denir. Ancak, zamanla bu damarların iç kısmında yağ, kolesterol ve diğer maddelerin birikmesiyle plak oluşur. Bu duruma “ateroskleroz” denir ve zamanla damarların sertleşmesine (halk arasında damar sertliği denen durum), daralmasına ya da tamamen tıkanmasına neden olabilir.

Koroner Arter Hastalığına yol açan ve hızlandıran faktörler (Risk Faktörleri)

1. Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon): Yüksek tansiyon, damarlara zarar vererek sertleşmelerine yol açar. KAH için en önemli risk faktörüdür.
2. Yüksek Kolesterol: LDL (kötü) kolesterol seviyesinin yükselmesi, damarların tıkanma riskini artırır. Önemli risk faktörleri arasındadır.
3. Sigara Kullanımı: Sigara, damarları daraltır ve kan akışını bozar, ateroskloroz gelişmesini hızlandırır.
4. Diyabet: Şeker hastalığı, damarların sağlığını olumsuz etkileyerek ateroskleroz riskini artırır.
5. Hareketsiz Yaşam: Yeterli fiziksel aktivite yapılmaması, kalp hastalıklarının gelişme riskini artırır.
6. Sağlıksız Beslenme: İşlenmiş gıdalar, rafine şeker ve aşırı tuz tüketimi, damar sağlığını olumsuz etkiler. Sağlıksız beslenme sonucu oluşan obesite kalp damar hastalıkları için önemli bir risk faktörüdür
7. Stres: Sürekli stres altında olmak, kan basıncını ve kalp hastalığı riskini artırabilir.
8. Genetik Faktörler: Ailede koroner arter hastalığı öyküsü olan kişilerde risk daha yüksektir.

Belirtiler Nelerdir?

Koroner arter hastalığı belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Bazı kişilerde belirgin şikâyetler olmadan ilerleyebilir. Ancak yaygın belirtiler şunlardır:

• Göğüs Ağrısı (Angina): En yaygın belirtidir. Göğüste sıkışma, yanma ya da baskı hissi olabilir. Ağrı genellikle fiziksel aktivite veya stres sırasında ortaya çıkar ve dinlenince hafifler.
• Nefes Darlığı: Kalbin yeterince kan pompalayamaması nedeniyle akciğerler yeterince oksijen alamaz ve nefes darlığı gelişebilir.
• Yorgunluk: Kalp yeterli kan sağlayamadığında, kişi kendini sürekli yorgun hissedebilir.
• Çarpıntı: Kalp atışlarının düzensiz veya hızlı olması veya çok yavaş olmasıdır, göğüste düzensiz ve/veya güçlü atımlar şeklinde hissedilebilir.
• Bayılma veya Baş Dönmesi: Damar tıkanıklığı nedeniyle beyine yeterince kan gitmediğinde baş dönmesi veya bayılma görülebilir.
• Kalp Krizi: Damar tamamen tıkandığında, kalbin kas dokusunun bir kısmında ciddi hasar ve hücre ölümü gelişir ve kalp krizi meydana gelir. Şiddetli göğüs ağrısı, terleme, mide bulantısı ve sol kola yayılan ağrı tipik belirtiler arasındadır. Bu durumda acil tıbbi müdahale gereklidir.

Koroner Arter Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Doktorlar, koroner arter hastalığını teşhis etmek için çeşitli testler uygular:

1. Elektrokardiyografi (EKG): Kalbin elektriksel aktivitesini ölçerek anormallikleri tespit eder.
2. Ekokardiyografi: Kalbin ultrason dalgaları ile görüntülerini alarak kas yapısını, kalp kapaklarının durumu ve kalp kası fonksiyonlarını değerlendirir.
3. Efor Testi: Kişi egzersiz yaparken kalbin nasıl çalıştığını gözlemlemek için kullanılır.
4. Anjiyografi: Damarların içine kontrast madde enjekte edilerek röntgen görüntüleri çekilir. Damar tıkanıklıklarını belirlemede sık kullanılan yöntemlerden biridir
5. Kan Testleri: Kolesterol, kan şekeri ve diğer risk faktörlerini değerlendirmek için yapılır.
6. BT Anjiyografi (Bilgisayarlı anjiyoyrafi, halk arasında ‘Sanal Anjiyografi’) : Koroner damarların detaylı görüntülenmesi için bilgisayarlı tomografi kullanılır. Son yıllarda en sık kullanılan ve en doğru yöntem olarak ön plana çıkmıştır

Tedavi Yöntemleri

Koroner arter hastalığının tedavisi, hastalığın şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlıdır. Başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:

1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
   • Sağlıklı beslenme (Akdeniz diyeti gibi)
   • Düzenli egzersiz
   • Sigarayı bırakma
   • Stresi yönetme
   • İdeal kiloyu koruma
2. İlaç Tedavisi:
   • Kolesterol Düşürücü İlaçlar: Statinler gibi ilaçlar, LDL kolesterolü düşürerek damar tıkanıklığını önlemeye yardımcı olur.
   • Kan Sulandırıcılar: Aspirin veya klopidogrel gibi diğer kan inceltici ilaçlar, pıhtı oluşumunu önleyerek kalp krizi riskini azaltır.
   • Beta Blokerler ve ACE İnhibitörleri: Kan basıncını düşürürek kalp yükünü azaltır, 
   • Nitratlar: Damarları genişleterek, göğüs ağrısını hafifletmek için kullanılır.
3. Tıbbi Müdahaleler ve Cerrahi Yöntemler:
   • Anjiyoplasti ve Stent Takılması: Daralmış damarları açmak için kateter yardımıyla balon şişirilir ve stent yerleştirilir.
   • Koroner Arter Bypass Grefti (KABG): Tıkanan damar yerine vücudun başka bir bölgesinden alınan sağlıklı damar yerleştirilerek kan akışı yeniden sağlanır.

Koroner Arter Hastalığından Korunma

Koroner arter hastalığını önlemek için alınabilecek önlemler şunlardır:

• Düzenli Egzersiz Yapın: Haftada en az 150 dakika orta seviyede fiziksel aktivite önerilir.
• Sağlıklı Beslenin: Sebze, meyve, tam tahıllar, sağlıklı yağlar ve omega-3 içeren besinler tüketin.
• Sigara ve Alkolden Kaçının: Sigara içmek damarları daraltır ve kalp hastalıkları riskini artırır.
• Stresi Yönetin: Meditasyon, yoga gibi tekniklerle stresi azaltın.
• Tansiyon, Kan Şekeri ve Kolesterol Seviyelerinizi Kontrol Edin: Düzenli doktor kontrollerine giderek sağlık durumunuzu takip edin.

Sonuç

Koroner arter hastalığı, ciddi sonuçlara yol açabilen ancak önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, risk faktörlerini kontrol altında tutmak ve düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak, kalp sağlığınızı korumanın en etkili yollarından biridir. Eğer göğüs ağrısı, nefes darlığı veya yorgunluk gibi belirtiler yaşıyorsanız, bir doktora danışarak erken teşhis ve tedavi fırsatını değerlendirmelisiniz.

Tellus mauris a diam maecenas sed enim ut sem. Viverra accumsan in nisl nisi scelerisque eu ultrices vitae. Pellentesque eu tincidunt tortor aliquam.